Greenpeace: slechte luchtkwaliteit bij 6 op de 10 Belgische scholen.

Het onderzoek “Mijn lucht, mijn school” van Greenpeace, toont aan dat de luchtkwaliteit in te veel lagere scholen zorgwekkend is of ronduit slecht. Van de 222 Belgische scholen die vrijwillig meededen aan het onderzoek, noteerden amper zeven scholen een goede luchtkwaliteit. Bij 76 scholen is de lucht die kinderen inademen nog aanvaardbaar, maar bij de overige 143 onderzochte scholen is de lucht aan de schoolpoort ongezond voor de kinderen. Dat bevestigt ook Joeri Thijs van Greenpeace. Door de hogere uitstoot van uitlaatgassen, ligt de concentratie van stikstofdioxide bovendien 13 procent hoger tijdens de schooluren dan de jaargemiddelde waarden.

Tussen midden november en midden december 2017, vier weken in totaal, hebben alle deelnemende scholen de stikstofdioxide in de lucht gemeten, telkens op drie locaties: aan de schoolpoort, op de speelplaats en in de klas. Op die drie plaatsen werden buisjes opgehangen, zogenoemde “passieve samplers”, een betrouwbare meetmethode die zich al in veel landen in de praktijk heeft bewezen. Stikstofdioxide is een belangrijke indicator van luchtverontreiniging, veroorzaakt door dieseluitstoot in het bijzonder.

De 222 Belgische scholen namen deel aan het onderzoek op basis van interesse, zonder verdere selectie. Het is dus weinig zinvol om op basis van de meetresultaten vergelijkingen te maken tussen verschillende regio’s of provincies.

Van de deelnemende scholen komt 64 procent uit Vlaanderen, 17 procent uit Brussel en 19 procent uit Wallonië. Het rapport bevat geen individuele resultaten van de scholen, maar elke deelnemende school ontving wel de meetresultaten en gepersonaliseerde aanbevelingen.

De concentratie stikstofdioxide wordt uitgedrukt in microgram per kubieke meter (μg/m³). De Europese grenswaarde is 40 microgram per kubieke meter, maar omdat epidemiologische studies aantonen dat ook er ook bij lagere concentraties effecten zijn op de gezondheid, en omdat het in dit onderzoek om kinderen gaat, houdt Greenpeace rekening met een maximumgrens van 20 microgram stikstofdioxide per kubieke meter.

Jaargemiddelde uitstoot NO2

“Kinderen zijn kwetsbaarder en veel gevoeliger voor de negatieve gezondheidseffecten van luchtvervuiling, omdat hun lichaam nog in volle ontwikkeling is”, zegt Joeri Thijs. “Doordat ze kleiner zijn, ademen ze in verhouding ook meer ongezonde lucht in dan een volwassen persoon.”

“Kinderen zijn extra kwetsbaar voor luchtverontreiniging”

“Kinderen die zich dus vaker in een ongezonde leefomgeving bevinden, lopen meer kans op onder andere astma, allergieën, longinfecties en kanker. Luchtvervuiling in de klas leidt daarnaast ook tot meer leerstoornissen en concentratieproblemen.”

Slechts bij zeven scholen goede buitenluchtkwaliteit

Omdat de Europese grenswaarden voor stikstofdioxide gebaseerd zijn op een jaargemiddelde, zijn de meetresultaten van november en december vorig jaar ook omgezet naar jaargemiddelde waarden.

Bij 29 scholen ligt die concentratie tussen de 30 μg/m3 en 40 μg/m3, wat nog steeds een hoge blootstelling aan slechte luchtkwaliteit betekent. Bij 101 scholen is er een matige luchtkwaliteit gemeten, en bij 76 scholen een aanvaardbare luchtkwaliteit. Slechts bij zeven scholen werd een goede buitenluchtkwaliteit gemeten.

Bij meer dan de helft van de scholen ligt de concentratie op de speelplaats te hoog: tussen de 20 μg/m3 en 40 μg/m3. Deze concentraties zijn voor een speelplaats te hoge waarden, omdat spelende kinderen actiever zijn en intensiever ademhalen.

De concentratie stikstofdioxide in de klas is vaak relatief laag, ook wanneer de waarden aan de schoolpoort en op de speelplaats vrij hoog zijn. Dat heeft alles te maken met het ventilatiesysteem.

Meer vervuiling tijdens schooluren

Jaargemiddelde waarden zijn natuurlijk veel minder representatief voor verschillende tijdstippen: in het weekend en ’s nachts liggen de waarden van stikstofdioxide in de schoolomgeving een heel stuk lager, omdat er dan minder verkeer is. Maar kinderen zijn op school tussen pakweg 8.30u en 16u.

Op basis van de jaargemiddelde stikstofdioxide-concentraties van 68 officiële meetstations, heeft Greenpeace berekend aan welke concentratie stikstofdioxide kinderen worden blootgesteld tijdens de schooluren. En wat blijkt? Tijdens de schooluren is de concentratie 13 procent hoger.

Effect van het ventilatiesysteem

Sommige scholen werken met een mechanisch ventilatiesysteem, wat wil zeggen dat er “geforceerd’ wordt geventileerd. Scholen zonder zo’n mechanisch ventilatiesysteem ventileren op een natuurlijke manier, bijvoorbeeld door ramen of deuren open te zetten.

Greenpeace heeft vastgesteld dat de concentratie van stikstofdioxide in de klas hoger is bij mechanische ventilatie. Dit effect is het meest zichtbaar bij scholen in een stedelijke omgeving, waar de stikstofdioxideconcentratie in de buitenlucht al vrij hoog is. Door de continue verversing met diezelfde vervuilde buitenlucht neemt de stikstofdioxide-concentratie in de klas toe, ook al wordt er geventileerd.

“De scholen staan hier voor een dilemma”, zegt Joeri Thijs. “Want minder ventileren betekent niet altijd dat de luchtkwaliteit in de klas verbetert. Ventilatie in de klas blijft belangrijk om de koolstofdioxide die wordt uitgeademd door leraar en leerlingen af te voeren. Te hoge CO2 waarden kunnen leiden tot concentratieverlies.”

Platteland versus stad

Van de 222 onderzochte scholen bevinden 119 scholen zich in stedelijk gebied, en 103 scholen in niet-stedelijk gebied. In de stedelijke gebieden ligt de concentratie stikstofdioxide duidelijk hoger dan bij scholen in een landelijk gebied.

Het volledige rapport van het onderzoek ‘Mijn lucht, mijn school’ en ook de lijst van de deelnemende scholen kan u terugvinden op de website van Greenpeace.

Bron: VRT.be